Aos seus 81 anos de idade di que lle gustaría volver á pintura, pero que lle falta tempo
08 ene 2025 . Actualizado a las 13:24 h.Xaquín Marín (Ferrol, 1943) vén de clausurar, o Día de Reis, no Auditorio de Galicia, a mostra Humor líquido. Unha exposición que antes de chegar a Santiago de Compostela percorreu media Galicia —ou máis que media—. E da que ben se pode dicir que, por riba de calquera outra cousa, foi unha emotiva homenaxe da cultura galega a un creador que soubo e sabe chegar, coa súa obra, a todos os ámbitos da sociedade do seu tempo, qué e o noso. Artista sempre comprometido coa defensa de ben común —e do sentido común, se nos é permitido o desenfado—, Xaquín rende hoxe tributo, á súa vez, a Castelao, que faleceu en Bos Aires o día 7 de xaneiro do 1950, hai xustamente tres cuartos de século. Por iso fai un chamamento ao conxunto dos galegos para coidar a lingua de Galicia como o que verdadeiramente é: un inmenso tesouro que pasa por un dos peores trances da súa historia. «Protexer a lingua galega, salvala da súa desaparición —di Xaquín Marín—, é algo ao que estamos chamados os galegos todos».
—Que pensa vostede que pasará a partir de agora?
—Con respecto ao galego, dis?
—Si.
—Pois verás: hoxe, por vez primeira, penso algo que se leva dicindo moito tempo, pero que eu, quizais porque sempre fun un optimista, non crin ou non quixen crear xamais: que a lingua galega está nun grave risco de desaparecer. Pode acabar morrendo.
—E como se chegou a esta situación?
—E como se chegou a esta situación?
—Chegouse, fundamentalmente, porque a maioría dos galegos non é consciente de que, como Castelao dicía, a nosa lingua é o patrimonio que nos diferenza, o que nos define como pobo. Esa evidencia é algo que hoxe non interesa en absoluto a gran parte da poboación de Galicia. Lamento dicilo, pero así é. E as consecuencias son as que vemos: temos un idioma marabilloso, que é parte da nosa alma pero estamos dispostos a deixalo morrer.
—En calquera caso, o futuro está por escribir, non lle parece?
—O futuro está por escribir, si, estou de acordo con iso. Pero o certo é que vivimos unha época dun individualismo atroz, un tempo no que a moitísima xente non parece interesarlle máis que pasalo ben. Consumir e andar de festa parece ser para moitos o principal obxectivo na vida. E hai que pensar que neste mundo non estamos só para divertirnos, e sobre todo que o verdadeiramente importante é o que pertence a un pobo; o que neste caso, como galegos, facemos xuntos.
—Bota de menos outros tempos?
—Non son unha persoa que caia facilmente na melancolía. Boto de menos cousas do pasado, claro que si, pero tamén penso que é fundamental saber mirar adiante, avanzar cara ao futuro. Xa non só por nós, senón sobre todo polos que virán despois. Pero claro que houbo momentos nos que a xente pensaba máis no colectivo, no que é de todos. Momentos cruciais, nos que a solidariedade sempre estaba presente, polo menos entre a clase traballadora. Eu recordo con moitísimo afecto o meu paso por Astano.
—Unha etapa fundamental da súa vida, non si?
—Unha etapa extraordinaria. En Astano tiven a sorte de estar rodeado de persoas que dedicaban todo o seu esforzo a cambiar o mundo, a loitar por un país mellor. Alí estaban Pepe e Suso Diaz, Carballal, Molinuco, Fran Pérez Porto, Julio Pérez de Gamarra, Orriols, Xoán Barro, Luis Loureiro...! Eles, a min, en Astano, cambiáronme para sempre. E máis alá de Astano, outra figura fundamental para min foi Patiño, que me achegou ao ámbito do galeguismo e foi quen me convenceu de que como artista non só debía pintar, senón tamén buscar, a través do debuxo e da prensa, o xeito de chegar a públicos máis amplos.
—Como vai o proxecto de volver a pintar?
—Mal, porque me falta tempo e porque xa me faltan forzas.
—Vostede naceu en Ferrol, pero pasou case toda a súa vida en Fene, aínda que agora reside varios meses ao ano en Extremadura. Que recorda da súa infancia?
—Recordo, por exemplo, o felices que eramos nós o Día de Reis, cando os Reis ao mellor só nos podían traer uns globos e uns recortables de cartón.
—Que balance fai do seus 81 anos de vida?
—Á miña idade, vexo que teño que estar moi agradecido. Sempre atopei xente que me axudase a saír adiante. Sempre! E quero, sobre todo, dar as grazas.