Saltar ao contido principal

Xa podes difundir “Finanzas éticas” (Documentos TV, 30 de decembro de 2012)!




Existe un número crecente de persoas sensibilizadas coa idea de avanzar cara a unha sociedade diferente, máis xusta, solidaria e humana, que intentan facela realidade mediante o seu traballo en diferentes ámbitos, e que perciben que un dos medios con que contan para realizar esta transformación, que é o seu aforro, é utilizado precisamente para reforzar e consolidar valores dun modelo social, económico e cultural oposto a esta idea de transformación.


Cando se analizan en profundidade os grandes fluxos económicos e as súas consecuencias vemos como sistematicamente potencian o modelo económico e social imperante a custa dos países ou persoas de menor poder económico, cunhas consecuencias negativas que están á vista.


O sistema financeiro tradicional non dá resposta aos desexos e necesidades dun sector das e os aforradores.

Para ninguén é unha novidade que o sistema financeiro é conservador e que, ao rexerse de modo case exclusivo por criterios de beneficios e tamaño, contribúe a incrementar as diferenzas de renda e riqueza, fomenta o consumo irresponsable, e consolida a exclusión social dos sectores máis desfavorecidos.

Tradicionalmente recoñeceuse ao diñeiro a función de ser unidade de cambio (todo, ou case todo, valórase en termos monetarios), así como a de ser depósito de valor. A combinación destas dúas funcións condúcenos a outra da que non se adoita falar nos tratados de economía: O diñeiro, ou mellor a posibilidade de decidir o seu uso, é unha fonte de poder, e ese poder, que en boa lóxica pertencería aos seus propietarios/ás, é dicir aos aforradores/ás, é exercido polas entidades financeiras en función dos seus propios intereses, sen dar conta aos aforradores/ás, e sen que estes poidan exercer ningún tipo de control.

Isto supón, en definitiva, que o sistema financeiro non só se apropia dunha parte significativa da rendibilidade puramente económica do aforro, senón que utiliza para os seus propios fins na súa totalidade o poder que leva aparellado o manexo destes recursos.

O sistema financeiro convencional non considera a posibilidade de financiar algúns tipos de empresas e proxectos.

Cando examinamos o comportamento do sistema financeiro dende o punto de vista dos que se achegan a este como demandantes de recursos financeiros, as conclusións non son mellores.

Na actualidade existe unha ampla oferta de créditos e préstamos. Non obstante, os criterios de concesión adoitan basearse principalmente na existencia de garantías propias (propiedade de bens ou recursos) ou alleas (avais), co que se fai boa en moitos casos a coñecida frase "os bancos só dan diñeiro a quen demostra non o necesitar".

Polo que se refire ao financiamento de proxectos de economía social e solidario, a utilización destes criterios funciona a miúdo como unha barreira infranqueable para unha serie de promotores e emprendedores que pola súa propia situación (iniciativas de inserción social, de autoemprego, etc) ou pola natureza ou dimensión dos seus proxectos (actividades alternativas, innovadoras, ou non encamiñadas ao beneficio unicamente económico) carecen de recursos iniciais.

A palabra crédito, que ten que ver con crer en alguén, con confiar, no marco dunha relación humana, perde así completamente o seu significado, e como consecuencia, toda unha serie de iniciativas e actividades socialmente útiles quedan excluídas do circuíto bancario de financiamento.

Como resposta a este tipo de reflexións, dende distintos colectivos xurdiu unha colección de experiencias con moi diversas características e graos de efectividade e concreción, pero que teñen en común o obxectivo de intentar ampliar o abano de posibilidades de aforro e investimento a operativas diferentes, que partan doutras bases, busquen unha finalidade máis social que monetaria, e ofrezan canles alternativas a todas aquelas persoas defraudadas polo uso que do seu aforro se está a facer.

Neste sentido, pensamos que un financiamento solidario e diferente debe partir duns principios básicos:

O/a aforrador/a ten dereito a saber de que modo se está a utilizar o seu diñeiro; que proxectos, ideas ou empresas se están a financiar con el

Os recursos económicos deben utilizarse cun proveito social, creando emprego, axudando á inserción sociolaboral de persoas excluídas, provendo de produtos ou servizos de utilidade social, apoiando procesos produtivos limpos, etc.

As entidades promotoras de fórmulas financeiras alternativas non deben centrarse unicamente na recuperación das cantidades prestadas ou invertidas, senón que tamén non realizar labores de apoio na medida das súas posibilidades.

Os recursos económicos deben investirse en proxectos viables, de maneira que non se incorra en perdas que defrauden as expectativas dos/ás aforradores/ás ou mingüen a capacidade de reutilización de tales recursos.

Pensamos, en definitiva, nunha xestión financeira que non persiga fins lucrativos, senón que manifeste unha decidida vocación social.

Por todo iso, resulta necesario propoñer novas formas financeiras que dean resposta ás inquietudes de todas aquelas persoas que cren nunha economía diferente, e que queren que a utilización dos seus aforros estea en consonancia coas súas formulacións éticas e vitais.

Javier Mateo
http://www.economiasolidaria.org/finanzas_eticas